Beste vrienden,
Onze christelijke gemeenschap is soms een beetje pessimistisch over de toekomst van het christendom in Europa, wat begrijpelijk is. Hebben we ooit geprobeerd om de positieve aspecten van de verandering die aan de hand is, te zien? Stefan Meetschen, een Duitse journalist en filmexpert, kenner van Polen, schreef voor ons hierover enkele heel interessante gedachten neer, die wij u nu presenteren in onze Europabrief.
Laten we gebruik maken van de naderende Europadag om speciaal voor Europa te bidden. Dank dat u het zuurdesem bent waarover Jezus sprak!
Uw Europa voor Christus - Team in Wenen
- * - * - * - * - * - * - * - * - * - * - * - * - * - * - * - * - * - * - * -
Europa in het licht van de barmhartigheid
door Stefan Meetschen
De Poolse filosoof Jozef Tischner (1931-2000) zei eens dat er in het moderne Europa geen heidenen meer zijn, enkel nog christelijke heidenen. Zo ingrijpend is de geestelijke vormgevende kracht van het christendom. Ook wanneer vele mensen die ver van de Kerk staan, zich hiervan helemaal niet bewust zijn. En inderdaad: als je een kijkje neemt in het culturele en politieke landschap van de Europese landen, herken je mensen en instellingen die uitdrukkelijk tegen het christendom zijn en strijden. Alsof deze tegenstand in onze pluralistische tijd een speciale vermelding nodig heeft.
Er zijn minstens twee mogelijkheden om op dit fenomeen te reageren: woede of barmhartigheid. Woede stijgt in veel christenen op als ze zien dat alles wat voor hen heilig is - en door het recht op godsdienstvrijheid zou moeten beschermd worden – publiek wordt besmeurd en in toenemende mate in onze samenleving gemarginaliseerd wordt. Door juridische hervormingen die de christelijke visie op mens en gezin uiterst uithollen, door artistieke projecten met een godslasterlijk karakter. Door rituelen in de media waar het christendom als voetmat dient voor het doorbreken van taboes.
Maar er is ook een heel andere reactie denkbaar: die van de barmhartigheid, het barmhartig begrip. Tischner, die zijn denken baseerde op de dialoog-filosofie van Emmanuel Levinas en zich op het einde van zijn leven diep verbonden voelde met het visioen van de Goddelijke Barmhartigheid van de H. zuster Faustina, neigde naar deze aanpak.
Misschien was dit de reden waarom hij na de wende in 1989 ertegen was om christelijke waarden in de Poolse grondwet op te nemen. Om het christelijke waardensysteem te verankeren in de seculiere staat. Tischner was bang dat het christendom op deze manier zou uitgegroeien tot een ideologie, christelijke waarden tot afgoderij. Het ware geloof, ware bekering, zo formuleerde Tischner het in zijn laatste werk, "de strijd over het bestaan van de mens", is iets heel anders. Slechts in vrijheid mogelijk. Zonder dwang.
Als we het zo bekijken, beleven de Europese christenen in het begin van de 21ste eeuw misschien zelfs een historische kans, een genade. Na vele eeuwen van machtspolitiek en burgerlijk verwaterde socialisering tot het christendom, is een tijdperk begonnen waarin de vrije en persoonlijke keuze voor het christendom nodig zijn.
Een bewuste keuze die kan worden genomen in persoonlijke vrijheid. Een keuze die iets kost en geen voordeel biedt, omdat prestige in de samenleving niet langer door het christelijk geloof of een ambt binnen de Kerk kan verkregen worden. Het is dus de geest van de authentieke Imitatio Christi, die weer tot bloei kan komen.
Sterker nog, aangezien veel mensen niet veel meer weten over Christus. Ze denken te weten waarvoor Jezus, de Kerk en de paus staan. Wat ze er niet van weerhoudt allerlei lichtzinnige meningen erover te verkondigen. Vaak krijg je bij het horen van dergelijke luide kritiek tegen het christendom het psychologisch diagnostisch vermoeden dat degenen die zo hartstochtelijk de christenen bestrijden, in werkelijkheid diep van binnen verlangen naar een leven in overeenstemming met dit geloof en deze waarden. Alsof men de eigen schuldgevoelens maar kan onderdrukken met het oprichten van nieuwe, zelfgemaakte standaarden. Wat een enorme, fascinerende wijnberg is Europa voor christenen geworden.
Het is tijd om deze verborgen aanwezigheid van het geloof opnieuw te ontdekken. Met de ogen en röntgenstralen van de goddelijke barmhartigheid.
Dr. Stefan Meetschen is journalist en auteur. Zijn boek "Europa zonder Christus?" is gepubliceerd door fe-Medienverlag.